Bu farklılık nereden kaynaklanmaktadır?
Yıldönümlerinin, mitlerin, dini sembollerin, geleneklerin ve kabullerin kısa bir zaman aralığı içerisine sıkıştırılması ve kültürden kültüre geçerken zaman içinde farklılaşması olası bir nedendir.
Ancak bu farklılaşmanın, hindinin ne amaçla ve ne zaman yeneceğinin ötesine geçerek 2013 sonunda temsili Noel Baba'nın sünnet edilmesine varan vahim sonuçlar doğurması düşündürücüdür. Bu nedenle, üzerinde yaşadığımız toprakların kadim birikimlerini bu kadar kolay harcamadan ne olduklarını anlamaya çalışmak iyi bir başlangıç olacaktır.
Her ne kadar 2013’ün karmaşası sona ermiş olmakla birlikte, çevremizde olan biteni ve belki de nereden edindiğimizi tam olarak bilemediğimiz kültürümüzü oluşturan unsurları daha iyi analiz edip yorumlayabiliriz.
Kasım ayının sonundan başlayarak Aralık ayı sonuna kadar devam eden ve dünyanın bir çok yerinde tertiplenen bu etkinlikler bazı mitlerden ve dini sembollerden günümüze taşınabilmiş olanlarını içerebilmektedir. Zaman içerisinde, tüm etkinlikler ve semboller değişiklik göstermiş, birbiri içerisine geçmiş ve bazı yerlerde dini olmaktan çıkarak seküler bir havaya dönüşmüştür.
Bu etkinlikleri ve sembolleri kısaca şöyle verebiliriz.
Şükran Günü (Thanksgiving Day)
Şükran günü başta ABD ve Kanada olmak üzere bir önceki yılın hasatını kutsamak amacıyla yapılan bir ulusal tatildir. ABD'de Kasım ayının dördüncü Perşembe günü, Kanada'da ise Ekim'in ikinci Pazartesi günü kutlanır. Şükran gününün dini ve kültürel kökleri bulunmakta ve uzun zamandır seküler bir anlamda kutlanmaktadır.
Fırınlanmış hindi ABD'de Şükran Günü yemeğinin ana unsurudur.
Noel (Christmas)
Noel Hz. İsa'nın doğum gününün anılmasıdır ve 25 Aralık'ta kutlanır.
Kutlamalar zaman içerisinde bir çok farklı kültürden gelen değişik unsurları içermektedir. Örnek olarak hediye verilmesi, noel ağacı, çeşitli süslemeler, çelenkler, ilahiler verilebilir.
Günümüzde Noel büyük bir ekonomik pazar oluşturmaktadır. Bu yüzden, dünya çapında her yıl artan bir oranda pazarlama yapılmaktadır.
Noel Baba (Santa Claus)
Günümüzde Noel Baba dediğimiz kişinin Anadolu topraklarında (Patara ve Demre) doğup yaşayan bir aziz ile İskandinav mitlerinden gelen sembollerin bir karışımı olduğu düşünülmektedir. Bu aziz, Santa Claus, Sent Nikolaas ve Aziz Nikola gibi değişik adlarla anılmaktadır. İnsanlara ve özellikle çocuklara çok yardım ettiği söylenmektedir.
Yunanistan ve Rusya'da 6 Aralık Aziz Nikola günü olarak kutlanmakta ve hediyeler dağıtılmaktadır.
Zamanla -biraz da pazarlamacıların sayesinde- çocukların çoraplarına hediye bırakan, tonton, beyaz sakallı ve koca göbekli Noel Baba imajı bir çok kültürden gelen etkilerle Noel'le birlikte özdeşleşmiştir.
Çam ağacı süslenmesi
Çam ağacı tek tanrılı dinlerin öncesinde de Mısır'da, Çin'de kutlamalar için kullanılmaktaydı. Orta Asya’da Türklerin güneşin zaferini ve yeniden doğuşunu “Akçam Ağacı” adıyla kutladıkları Sümerolog M.İlmiye Çığ tarafından belirtilmiştir. Daha sonra Almanlar köknar ağacını dini kutlamalarda kullanmaya başladılar ve bu zamanla Avrupa'ya yayıldı. Ancak bugün çoğunlukla dini bir anlamı olmadan kullanılmakta, hem Noel'de hem de yeni yıl kutlamalarında yerini almaktadır.
Miladi Takvim
Miladi Takvim veya diğer adıyla Gregoryan Takvim dünyanın hareketine uygun olarak hazırlanmış bir takvimdir. Bugüne kadar kullanılan en hassas takvimdir. Zaman içerisinde uluslararası ticaretin kolaylaştırılması amacıyla bütün ülkeler tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
Yeni yıl kutlaması
Yeni yıl kutlaması miladi takvime göre 31 Aralık gecesi yapılmaktadır. Eski yılın uğurlanmasını ve yeni yılın yeni umutlarla başlamasını içeren bir kutlamadır. Zaman içerisinde çam ağacı süslemesi ve fırınlanmış hindi gibi gelenekler özellikle hıristiyan olmayan toplumlarda, küreşelleşmenin, artan iletişimin ve pazarlamanın gücüyle yeni yıl kutlaması içinde yerini almıştır. Ancak bugün yeni yıl kutlamasının hiç bir dini anlamı bulunmamaktadır.
Sonuç olarak yeni yıl kutlamasının 24 Aralık’ta kutlanan Noel ile bir ilişkisi yoktur.
Metin Turan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder